تصویر زیر توسط طراحان گرافیک برای تبلیغ افزایش جمعیت در گوشه کنار شهر به چشم میخورد. بنده قصد دارم هم خود تصویر( نقد طنزی) و هم دلایل لازم برای قبول یا رد آن را تئوریزه کنم.در تصویر، خبری از مادر نیست. بیخود نیست که بیماری مردسالاری هنوز در جامعه درمان نشده است. مادر به عنوان مهمترین عضو منسجم کننده خانواده چون حق دوچرخه سواری!! ندارد در تبلیغات فرزندآوری هم براحتی حذف میشود در حالیکه تمام مصائب و مشکلات فرزندآوری به نوعی به دوش مادر میباشد. از 5 کودک تصویر، فقط یکی دختر است و نشان میدهد که افکار تازیان عرب جاهلیت همچنان در ذهن یک عده به چشم میخورد که گویا دختران جنس اضافی هستند نه جنس مکمل و احتمالا در آینده در کنار این تصویر عکس زنده به گوری دختران هم برای شفافیت بیشتر قرار داده خواهد شد( البته شاید با توجه به تصویب ازدواج با فرزند خوانده، این کودک مادر خانواده باشد!!). دوچرخه ترمز ندارد و باسرعت زیاد در حرکت یعنی مصداق یا فتح یا شهادت (یعنی فرزند آوری به هر قیمت!!)، در ضمن با گذاشتن یک هندوانه در جلوی دوچرخه، معیشت ساده زیستی را تبلیغ میکند. جالب اینکه، کوچکترین کودک در روی دوچرخه فقط با امداد غیبی میتواند اینطور بنشیند و نیفتد!! در ضمن پدری که در پشت تصویر اول یک فرزند دارد هم خود پدر هم فرزند دارای چهره تکیده و خسته هستند.این طنز اول داستان بود.
ولی بنده تصمیم دارم آنالیز افزایش یا کاهش جمعیت را ارائه بدهم:طرح برنامه‌های کنترل جمعیت در ایران از سال 1337 آغاز شد و از سال 1348 به صورت مدون و متمرکز ادامه یافت در آن سال‌ها نرخ رشد جمعیت حدود 3.1 درصد بود که در دهه 50 به حدود 2.7 درصد کاهش یافت. پس از انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی اجرای برنامه‌های کنترل جمعیت متوقف شد و حتی با ورود مشوق‌های متعدد، نرخ رشد جمعیت در دوران جنگ به حدود 2.4 تا 4.2 درصد افزایش یافت. در جلسات مکرر به دلیل افزایش دوبرابر جمعیت در زمانی کمتر از 8 سال مشکلاتی مانند بیکاری، کمبود فضای آموزشی، آلودگی زیست‌محیطی و تخریب منابع طبیعی، رشد مهاجرت‌ها و … به عنوان تبعات رشد جمعیت باعث شد برنامه‌های تنظیم خانواده به صورت جامع اجرا شود و رشد جمعیت در نیمه دهه 70 و نیمه دهه 80 به آرامی کاهش یابد و به 1.4 و سپس 1.2 درصد برسد
دلایل مخالفت با افزایش جمعیت
اقتصاد کشوری که به نفت وابسته است و تولید در چرخه آن مشکلات فراوان دارد آیا می تواند رفاه را متناسب با افزایش جمعیت توسعه دهد. در واقع کندی رشد اقتصادی عامل اصلی خطر است نه افزایش جمعیت، مانع این رشد افزایش جمعیت یا کمبود سرمایه نیست بلکه راهبرد استراتژیک و شیوه نگرش که مانع ایجاد نظام اقتصادی- اجتماعی سیاسی متناسب با توسعه می شود. در شرایطی که اقتصاد یک کشور پویا است افزایش جمعیت فاکتور ارزشمندی برای رشد اقتصادی و افزایش رفاه است چون با افزایش جمعیت نیروی کار مورد نیاز برای استفاده از منابع اقتصادی فراهم خواهد شد همچنین بازار های ضروری ای شکل می گیرد که برای جذب کالا و امکان سود آوری تولید به روند شکوفایی اقتصاد یک کشور کمک خواهد کرد.اما از طرفی رشد سریع جمعیت می تواند بر آموزش و تعداد بی سوادان، وضع مسکن، مهاجرت، اشتغال، امکاناتِ تفریحی، رفاهی و بهداشتی اثر منفی داشته باشد. نیروی انسانی زمانی قدرت می‌آورد که دارای مهارت، تخصص و کیفیت زندگی در حد مطلوب باشد. باید برای رشد جمعیت بیشتر به جنبه کیفی آن فکر کنیم تا نخبگان یا افراد دارای توانمندی مالی در جهت تولید که البته کم هم نیستند به داشتن بچه روی بیاورند و نه این‌که به دنبال بچه‌دارشدن خانواده‌هایی باشیم که حتی قادر به تأمین هزینه‌های خود نیستند چون باعث بیشتر شدن شکاف طبقاتی، افزایش کودکان کار و خیابانی، افزایش بزهکاری، افزایش افراد با عدم توانایی تحصیل و رشد اجتماعی، افزایش بیکاری و رقابت ناسالم، افزایش رفتارهای پرخطر مثل دزدی و اعتیاد و افزایش انواع بیماریها بخصوص از طریق انتقال ژنهای معیوب در بعضی جمعیتهای خاص و…….میشود.
دلایل موافقت با افزایش جمعیت
بر اساس پیش بینی های آماری سازمان ملل متحد در سال 2010، در صورتی که کاهش رشد جمعیت کشور ما با نرخ فعلی ادامه یابد در 80 سال آینده ایران جمعیتی حدود 31 میلیون نفر خواهد داشت که نزدیک به نصف آن را افراد بسیار پیر تشکیل می دهند و در نتیجه با توجه به عدم وجود نیروی انسانی کافی عملا کشور دستخوش تهدید های بزرگ امنیتی و اقتصادی خواهد شد. هم اکنون ایران یکی از 10 کشوری است که جمعیت آن به سرعت به سمت کهن سالی پیش می رود . بر اساس ایده های نظم نوین جهانی کنترل جمعیت جهان دو گروه فعالیت عمده را می طلبد. نخست: تبلیغ کاهش زاد و ولد و سقط جنین و محدود کردن اندازه جوامع انسانی و کنترل فعالیت های افراد در این جمعیت ها و دوم: کاهش دادن برنامه ریزی شده کل جمعیت جهان به خصوص جهان سوم از طریق کشتارهای بزرگ به بهانه های مختلف، ایجاد تخاصم های جهت دهی شده منطقه ای، شیوع دادن عوامل بیماری زای جدید و…. با نگاه کوتاهی به تاریخ جهان در دهه های اخیر اجرای این برنامه ها به اشکال مختلف قابل رد گیری است. کاهش دادن برنامه ریزی شده کل جمعیت جهان از طریق کشتار خاموش مردم کشورهای فقیر( شیوع بعضی بیماری های خاص، عدم دسترسی به دارو یا اب و غذا و بهداشت و هوای سالم و….) روی می دهد. غرب همواره تلاش دارد وانمود کند که عامل اصلی مشکلات امروز جهان افزایش جمعیّت در جهان سوم است. از همین رو تبلیغ کاهش موالید از موارد آشکاری است که همگان روزانه با آن برخورد می کنند.این تبلیغ منحصر به ایران و خاور میانه نبوده و در تمامی کشورهای جهان سوم (به خصوص کشورهای اسلامی) در حال اجراست. زنان ایرانی با دارا بودن 1/87 فرزند در مکان 144 ام جدول جهانی فرزند آوری قرار می گیرند. در حالی که اسرائیل در رتبه 75، آفریقای جنوبی 97، برزیل106 ، ترکیه 110، فرانسه 118، آمریکا 122، و انگلیس رتبه 137 را در این جدول به خود اختصاص داده و در مکان های بالاتر از ایران قرار گرفته اند و خود این کشورها علی رغم تبلیغ برای فرزند کمتر، ولی در پشت پرده داستان دیگری در جریان است که هم بار سیاسی امنیتی دارد و هم بار مذهبی، یعنی تلاش این کشورها برای افزایش جمعیت در پشت پرده در کشور خود با قدرت تمام در جریان است.
به نظر بنده یکی از موضوعات مهم این است که هدف گذاری برای نرخ رشد جمعیت در استانهای مختلف( صنعتی، کشاورزی، نفت خیز) و شهرهای بزرگ( بسته به فضا برای توسعه و کار) باید با شهرهای کوچک و روستاها متفاوت باشد؛ چرا که امکانات، خواسته ها و مشکلات در هر یک متفاوت است و باید از سیاست گذاری جمعیتی یکسان برای کل کشور اجتناب کرد، زیرا تعداد فرزند متناسب با تعداد و حجم فعالیت های کشاورزی و دامپروری در یک خانواده روستایی، مستقیما در حفظ حیات اقتصادی آن تاثیر دارد. در ضمن در صورت عدم توسعه امکانات رفاهی و آموزشی در روستا، همین جمعیت میتواند با مهاجرت به شهر، بالانس اقتصاد و رتبه های مبارزه با تورم رو به شدت تغییر دهد و باعث مشکلات فراوانی گردد. حال با این پیچیدگی موجود، لزوم برنامه ریزی مستمر و هدف گذاری و هدایت جامعه غیر قابل انکار به نظر می رسد.
………………………..نوشته : تورج شمشیری نظام 16/9/92……..