اختلال استرس حاد
ملاك هاى تشخيصى:
A: مواجهه با مرگ واقعى يا تهديد به مرگ صدمه جدى يا خشونت جنسى به صورت يك (يا تعداد بيشترى) از موارد زير:
١. تجربه مستقيم رويداد(رويدادهاى) آسيب زا
٢. شاهد بودن رويداد(رويداد هايى) كه براى ديگران رخ داده است
٣. آگاهى از اينكه رويداد (رويدادهايى) براى اعضاى خانواده نزديك يا دوست نزديك روى داده است
توجه: در موارد مرگ واقعى يا تهديد به مرگ عضوى از خانواده يا يك دوست اين رويداد (رويدادها) بايد خشونت آميز يا تصادفى بوده باشند.
٤. تجربه كردن مواجهه مكرر يا شديد با جزئيات ناگوار رويداد(رويدادهاى) آسيب زا (مثلا اولين پاسخ دهندگان جنازه هاى انسان را جمع مى كنند؛ افسران پليس بارها با جزئيات كودك آزارى مواجه مى شوند)
توجه: اين در مورد مواجهه از طريق رسانه هاى الكترونيك، تلويزيون، فيلم ها، يا تصاوير صدق نمى كند مگر اينكه اين مواجهه مرتبط با كار باشد
B: وجود نه(تعداد بيشترى) از نشانه هاى زير از هر پنج طبقه مزاحمت، خلق منفى، تجزيه، اجتناب، و برانگيختگى كه بعد از وقوع رويداد (رويدادهاى) آسيب زا شروع يا بدتر شده باشند.
نشانه هاى مزاحمت:
١.خاطرات ناراحت كننده عود كننده، غير ارادى و مزاحم رويداد(رويدادهاى) آسيب زا
توجه: در كودكان امكان دارد بازى مكررى روى دهد كه در آن، موضوعات يا جنبه هايى از رويداد (رويدادهاى) آسيب زا ابراز شوند.
٢. رؤياهاى ناراحت كننده مكرركه در آنها محتوا و/ يا عاطفه رؤيا با اين رويداد (رويدادها) ارتباط دارد.
توجه: در كودكان، امكان دارد رؤياهاى ترسناك بدون محتواى قابل تشخيص وجود داشته باشند
٣. واكنش هاى تجزيه اى(مثل بازگشت ها به گذشته) كه در آنها فرد به گونه اى احساس يا عمل مى كند كه گويى رويداد (رويدادهاى) آسيب زا دوباره روى مى دهند. (چنين واكنش هايى ممكن است به صورت يك پيوستار روى دهند، به طورى كه جلوه بسيار شديد، فقدان كامل آگاهى از محيط هاى اطراف موجود باشد).
توجه: در كودكان بازآفرينى مجدد ويژه آسيب ممكن است در بازى روى دهد.
٤. ناراحتى روانشناختى شديدا طولانى هنگام مواجهه با نشانه هاى درونى يا بيرونى كه نماد جنبه اى از رويداد(رويدادهاى) آسيب زا هستند يا به آن شباهت دارند
خلق منفى
٥. ناتوانى مداوم در تجربه كردن هيجانات مثبت(مثل ناتوانى در تجربه كردن احساس شادى، خشنودى، يا عشقى)
نشانه هاى تجزيه اى
٦. احساس تغيير يافته واقعيت محيط اطراف فرد يا خودش (مثل در نظر گرفتن خود از ديدگاه ديگران، در حالت گيجى بودن، احساس كندى زمان).
٧. ناتوانى در به خاطر آوردن جنبه مهمى از رويداد(رويداد هاى) آسيب زا(معمولا به علت ياد زدودگى تجزيه اى و نه عوامل ديگرى همچون جراحت سر، الكل، يا داروها).
نشانه هاى اجتناب
٨. تلاش هايى براى اجتناب كردن از خاطرات، افكار، احساسات مربوط به رويداد(رويداد هاى)آسيب زا يا خاطرات، افكار، يا احساساتى كه ارتباط نزديكى با اين رويداد دارند
٩. اقداماتى براى اجتناب كردن از يادآورى هاى بيرونى (افراد، مكان ها،گفتگو ها، فعاليت ها، اشيا، موقعيت ها) كه خاطرات، افكار، يا احساسات ناراحت كننده در مورد رويداد( رويدادهاى) آسيب زا را برانگيخته مى كنند.
نشانه هاى برانگيختگى
١٠. اختلال خواب (مثل مشكلات به خواب رفتن، خفته ماندن، خواب بيقرار)
١١. رفتار هاى تحريك پذير و طغيان خشم(با اندكى تحريك يا بدون آن) كه معمولا به صورت پرخاشگرى كلامى يا جسمانى نسبت به افراد يا اشيا ابراز مى شوند.
١٢. گوش به زنگى مفرط
١٣. مشكلاتى در رابطه با تمركز
١٤. پاسخ يكه خوردن اغراق آميز
C: مدت اين اختلال(نشانه ها در ملاك B) سه روز تا يك ماه پس از مواجهه با آسيب است
توجه: نشانه ها معمولا بلافاصله بعد از آسيب شروع مى شوند اما ادامه حد اقل ٣ روز تا ١ ماه براى براورده شدن ملاك هاى اختلال ضرورت دارد
D: اين اختلال ناراحتى يا اختلال قابل ملاحظه بالينى در عملكرد اجتماعى، شغلى، يا زمينه هاى ديگر عملكرد ايجاد مى كند
E: اين اختلال ناشى از تأثيرات فيزيولوژيكى مواد (مثل دارو يا الكل) يا بيمارى جسمانى ديگر نيست(مثل صدمه مغزى آسيب زاى خفيف) و اختلال روان پريشى كوتاه مدت بهتر توجيه نمى شود