اختلال هویت جنسی Gender Identity Disorder

هویت جنسی یک حالت روانشناختی است که نمایانگر احساس فرد از مذکر یا مونث بودن خود ( احساس زنانگی یا مردانگی )می باشد و در حالت طبیعی با جنسیت آناتومیک فرد منطبق است و در اکثر افراد تا سن 2 یا 3 سالگی متبلور میشود( من پسرهستم/ من دخترهستم) و در اثر ژنتیک ، دستگاه تناسلی خارجی کودک و نگرش های والدین و فرهنگ موجود شکل پایداری به خود میگیرد یعنی از دخترها انتظار نمیرود پسروار بار بیایند یا از پسرها انتظار نمیرود دخترانه رفتار کنند و بازی پسرانه ( دزد و پلیس) و بازی دخترانه ( عروسک بازی) وجود دارد. ( توضیح کامل در این خصوص در سربرگ آموزش علمی فرهنگی مسایل جنسی سایت و بخش تمایل جنسی بهنجار آمده است).

انجمن روانپزشکی آمریکا قبلا این اختلال را دگرجنس پنداری یا ترانس سکشوالیسم ( Transsexualism) نامیده بود که بعدا به اختلال هویت جنسی تغییر نام داده شد و هسته مرکزی اختلال را نارضایتی از جنسیت زیستی، ناراحتی از نقش جنسی تعیین شده و نیاز به همانند سازی با جنس مقابل( داشتن بدن جنس مقابل/ پذیرفته شدن به عنوان فردی از جنس مقابل) معرفی کرده است و ملاکهای تشخیصی برای کودکان / و نوجوانان و بزرگسالان/ و نوع نامعین ارائه داده است.

اما سازمان بهداشت جهانی اختلال هویت جنسی را به اختلال هویت جنسی در کودکان / دگرجنس پنداری ( Transsexualism) / و مبدل پوشی دو نقشی( Dual- role Transvestim) /سایر اختلالات هویت جنسی و نوع غیر اختصاصی تقسیم کرده است. درواقع انجمن روانپزشکی آمریکا بجای ترانس سکشوالیسم همان واژه اختلال هویت جنسی در نوجوانان و بزرگسالان را برگزیده است و همچنین مبدل پوشی را در جایگاه اختلال هویت جنسی نامعین طبقه بندی کرده است.

همه گیر شناسی

در کودکان میزان بروز و شیوع آن چندان مشخص نمیباشد و اکثر کودکان دچار اختلال هویت جنسی در سالهای اولیه مدرسه برای ارزیابی بالینی ارجاع میشوند و در میان کودکان ارجاع شده اکثریت پسر بوده اند( 4 تا 5 برابر دختران) که میتواند نشاندهنده آسیب پذیری بیشتر پسرها برای ابتلا به این اختلال یا حساسیت و نگرانی بیشتر در مورد پسران دارای هویت جنسی دخترانه در مقایسه با دختران دارای این صفت میباشد.

درنوجوانان و بزرگسالان شروع اختلال بیشتر در نوجوانی و اوایل بزرگسالی است و از هر سی هزار مرد یک نفر و از هر صد هزار زن یک نفر به آن مبتلا هستند و شیوع آن در مردان بزرگسال 3 تا 5 برابر زنان بزرگسال میباشد

علل اختلال هویت جنسی

عوامل زیستی

نرینگی و مادینگی مغز و اندام های بدن بخصوص اندام تناسلی به ژنتیک و استرویید های جنسی در دوران جنینی و پیش از تولد بستگی دارد و در این میان تستسترون نقش بسیار مهمی ایفا میکند. مثلا مصرف داروهای ضد تشنج مثل فنی تویین با تغییر سطوح هورمون های استروییدی میتواند ملال جنسیتی ایجاد کند یا  زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک بدلیل افزایش تستسترون خون تمایل به تغییر جنسیت زن به مرد دارند. اکثر مبتلایان به اختلال هویت جنسی ، چپ دست هستند و لازم به ذکر است که چپ یا راست دستی در سه ماهه اول حاملگی بر اساس سطوح استروییدهای جنسی ایجاد میشود.

عوامل روانی اجتماعی

فروید معتقد بود  هرچیزی که در همانندسازی کودک با والد همجنس و در محبت کودک نسبت به والد مخالف تداخل ایجاد کند در پیدایش هویت جنسی طبیعی دخالت میکند.

دریافت این پیغام توسط کودک که با داشتن هویت جنس مقابل از ارزش بیشتری برخوردار خواهند بود میتواند زمینه ساز اختلال شود مثلا در خانواده ای که به پسر بچه اهمیت زیادی داده میشود زمینه این اختلال در دختر بچه خانواده تقویت میشود.

دخترهایی که بدلیل عدم دریافت عاطفه مادری مثلا بدلیل افسردگی تحت حمایت پدر بزرگ میشوند رفتارهای مردانه بیشتر نشان میدهند.( دختر جانشین شوهر برای درمان مادر میشود)

پسر بچه هایی که بدلیل مرگ ، افسردگی یا غیبت طولانی مادراز طریق همانندسازی کامل با مادر واکنش نشان میدهند یعنی برای جایگزینی با روش خود تبدیل به مادر میشوند.

عدم وجود پدر میتواند باعث شود مادر و کودک کاملا به هم نزدیک بمانند و فرایند جدایی- تفرد شکل نگیرد یعنی مثلا پسر بچه از لحاظ روانی دیگر نتواند از مادر جدا شود.

پسرانی که از کودکی فیدبک هایی از قبیل ( چه خوشگلی، چه نازی، ناز مامانی و …) بطور مکرر دریافت میکنند بیشتر مستعد اختلال هستند.

اضطراب کودکی و عدم اطمینان به خود هم زمینه ساز است ( اختلال اضطراب جدایی بویژه در پسرها)

مادران پسران دچار اختلال هویت جنسی از مادران دیگر سایکوپاتولوژی بیشتری دارند.( 50% آنها یک یا دو اختلال روانپزشکی بخصوص افسردگی عمده دارند). در پدران این پسران مبتلا افسردگی شایع است.

بعضی مردان دچار اختلال هویت جنسی با تصویر سازی ذهنی خودشان به صورت زن از لحاظ جنسی تحریک میشوند که به این حالت Autogynephilia میگویند.