سندرم پیش از قاعدگی (PMS) که معمولا ۷ تا ۱۰ روز پیش از قاعدگی را در بر می گیرد ترکیبی از تغییرات آزار دهنده ی جسمی، روانی و رفتاری است و شدت آن معمولا به حدی است که با فعالیت های معمول یا ارتباطات اجتماعی فرد را مختل می کند.
تعریف :
PMS مخفف ( premenstrual Syndrom ) یا سندرم قبل از قاعدگی ( عادت ماهانه ) می باشد . به نحوی که شخص مبتلا به PMS ممکن است انواع وسیعی از علائم را که ظاهراً مرتبط با هم نیستند احساس کند .
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) که معمولا ۷ تا ۱۰ روز پیش از قاعدگی را در بر می گیرد ترکیبی از تغییرات آزار دهنده ی جسمی، روانی و رفتاری است و شدت آن معمولا به حدی است که با فعالیت های معمول یا ارتباطات اجتماعی فرد را مختل می کند.
این علائم ممکن است از چند ساعت تا چند روز به طول بینجامد. انواع و شدت علائم در زنان متفاوت است.
گرچه این علائم معمولا با شروع چرخه قاعدگی برطرف می‌شود، در برخی از زنان ممکن است این علائم در طول قاعدگی و حتی پس از آن نیز ادامه یابد.
حدود ۷۵ درصد زنان در طول دوره ‌قاعدگی‌شان برخی از علائم شایع همراه با PMS را تجربه می‌کنند. حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از این زنان علائم شدیدی را تجربه می‌کنند که ممکن است فعالیت‌های روزانه‌شان را مختل کند. در حدود ۱۰ درصد زنان علائم آن قدر شدید است که آنها را کاملا ناتوان می‌کند. گرچه PMS معمولا زنان در سنین بالاتر را مبتلا می‌کند،‌ اما نوجوانان هم ممکن است آن را تجربه کنند
در مورد بسیاری PMS دلیل مشخصی ندارد اما ممکن است پس از تولد فرزند ، بستن لوله های رحم ، برداشتن رحم ، شروع و یا قطع مصرف قرصهای ضدبارداری یا درپی یک استرس به عنوان شوکی برای سیستم غدد درون ریز ظاهر شود . PMS ارثی است . ممکن است با بالا رفتن سن شدت آن بیشتر شود . از آنجا که در این دوران بانوان به درک و همدلی همسران و اطرافیان نیاز دارند و این نیاز می تواند در روابط بین فردی و شغلی افراد تأثیر گذار باشد ، از این رو پرداختن به این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
علائم
علائم از خانمی به خانم دیگر متفاوت است و به صورتهای مختلف ظاهر می شود . از خفیف به متوسط و تا حد ناتوانی گسترش می یابند . از مهمترین علائم مرتبط به PMS می توان به موارد زیر اشاره نمود :
افسردگی ، کسالت ، خستگی ، زودرنجی ، عصبانیت ناگهانی و احساس خارج از کنترل بودن ، علائم دیگر شامل میگرن یا انواع سردرد ، مشکلات سینوسی ، ورم ، آکنه ، احساس اجبار برای غذاخوردن ، ویار به خوردن شیرینی یا غذاهای پرنمک و شور ، درد مفاصل ، احساس بی عرضگی ، کمردرد ، مشکلات چشمی ، افزایش وزن ، اختلالات روده ای و غش . به علاوه فکر یا اقدام به خودکشی ، ضعف تمرکز ، بدگمانی ، فراموشکاری ،گریه و خشونت را نیز می توان به این علائم اضافه نمود .
با لحاظ نمودن گزارش های خانمها از وضعیت منحصر به فرد خود بیش از ۱۰۰ نشانه PMS مشاهده شده است .
کلید تشخیص PMS مشاهده تعدادی از علائم مشخص فوق نمی باشد ، بلکه ظاهر شدن ادواری علائم بطور ماهانه ملاک تشخیص PMS می باشد، بهر حال تحقیقات انجام شده علائم گسترده سندرم قبل از قاعدگی را شناسایی نموده است . این نشانه ها در طبقه بندیهای زیر مشاهده شده اند :
سیستم عصبی : سردرد ، میگرن ، صرع ، سرگیجه ، غش
ارتوپدی : کمردرد ، دردمفاصل ، خشکی مفاصل
عضلانی : کشیدگی عضلات ، ورم ، درد شکمی ، گرفتگی عضلات ( گرفتگی ماهیچه پا )
روانشناختی : بی حوصلگی ، گریه ، تنش ، احساس ناامیدی ، وحشت ، خستگی ، پرخاشگری ، عصبانیت ، کسلی و بیحالی ، افسردگی ، اقدام به خودکشی ، سوءرفتار با فرزند ، خودزنی ، اعتیاد و یا سوء مصرف مواد . بینایی : ورم ملتحمه ، آب ریزش چشم ، سیاهی دور چشم ، تاری دید .
شنوایی : گرفتگی صدا ، ( بیماریهای گوش و بینی و حلق ) خارش گلو ،‌التهاب لوزه .
دستگاه ادرار : التهاب مجاری ادرار ، التهاب مثانه ، تکرر ادرار ، ورم ( جمع شدن آب )
معدی روده ای : میل شدید به غذا ، درد شدید ، ورم شکمی ، یبوست ،تهوع.
سینه ها : درد سینه ها ، بزرگی سینه ها ، فیبروکیستیک ( کیست سینه ) .
دستگاه تنفس : آب ریزش بینی و سرماخوردگی ، برونشیت ، آسم ، تورم مجاری تنفسی .
بیماریهای پوستی : آکنه ،دانه های پوستی ، کورک ، کهیر ، تبخال .
سایر علائم: کاهش هماهنگی عضلانی، قاعدگی دردناک، کاهش میل‌ جنسی، تغییرات اشتها، میل شدید به خوردن غذا،‌ گرگرفتگی.
علت
به نظر می‌رسد که سندروم پیش‌قاعدگی به نوسان‌های میزان‌های هورمون‌های استروژن و پروژسترون مربوط باشد، البته این امر لزوما به معنای آن نیست که کارکرد تخمدان‌ها مختل شده است. از جمله علل احتمالی PMS می‌توان به این موارد اشاره کرد:
· عدم تعادل استروژن – پروژسترون.
· ترشح بیش از حد هورمون پرولاکتین (هورمونی که رشد و نمو پستان را تحریک می‌کند).
· میزان زیاد هورمون آلدوسترون یا ADH (هورمونی که در تنظیم متابولیسم سدیم، کلر و پتاسیم نقش دارد).
· تغییرات سوخت و ساز کربوهیدرات.
· تجمع سدیم و آب بوسیله کلیه‌ها.
· کاهش قند خون.
· آلرژی نسبت به پروژسترون.
· عوامل روانی.
پیشگیری
برخی از زنان با انجام تغییرات ساده سبک زندگی می‌‌توانند به کاهش علائم این سندروم کمک کنند. از جمله این تغییرات اینها هستند:
· ورزش منظم (سه تا پنج بار در هر هفته).
· رژیم غذایی متعادل- که عموما توصیه می‌شود با افزایش غلات کامل، سبزیجات، و میوه‌جات،‌و با کاهش مصرف نمک، قند، و نوشیدنی‌های کافئین‌دار باشد.
· خواب و استراحت کافی.
تشخیص
شخص مبتلا به PMS ممکن است انواع وسیعی از علائم را که ظاهراً مرتبط با هم نیستند احساس کند ،به همین دلیل تشخیص آن مشکل است . علیرغم وجود علائم بسیار ، هر خانم مبتلا به PMS معمولاً علائمی خاص خود به صورت دوره ای دارد .
بهترین راه برای تشخیص PMS جدول بندی علائم خاص خود شما بر روی تقویم به مدت ۲ ماه است . جهت کنترل این که آیا علائم ثبت شده با زمان عادت شما ارتباط دارد یا خیر ، لازم است شما علائم و نشانه هایی که در خود تجربه می کنید جدول بندی نمائید . دانستن اینکه شما مبتلا به PMS هستید یا خیر ، احساس بهتری در شما ایجاد می کند . اگر شما نیز مبتلا به PMS می باشید اینکه شما تنها فردی نیستید که به PMS مبتلا شده است و این که PMS یک اختلال زیست شناختی است و نه جسمی ، می تواند موجب آرامش شما شود .
در حال حاضر به جز گرفتن تاریخچه پزشکی کامل و معاینه جسمی و لگنی، آزمایش‌های تشخیصی چندانی باری این سندروم وجود ندارد. پزشک شما ممکن است یک ارزیابی روانپزشکی برای رد کردن سایر تشخیص‌های احتمالی را توصیه کند
درمان
با وجود اینکه علت PMS ناشناخته است ، اما قابل درمان میباشد .توصیه های پیشنهادی برای درمان عبارتند از : استراحت کافی ،ورزش روزانه، حذف مصرف نمک ،‌ شکر ، کافئین ، الکل و همچنین مصرف ویتامین ها بخصوص ویتامین ب – ۶( B6 ). در ضمن داروهای موثر برای درمان این قضیه هم وجود دارد.