طلاق Divorce ، به معنی انحلال نکاح میباشد و از دو منظر علمی و قانون مدنی کشور قابل بحث است:
انواع طلاق از دیدگاه علمی
– طلاق روانی Psychic divorce
فرد مورد نظر ترک شده و واکنش سوگ با احساساتی از قبیل افسردگی و نوسان خلق بخاطر مرگ رابطه رخ میدهد. جدایی از همسر شخص را وادار میکند که مستقل باشد و از موقعیت وابستگی خود خارج شود. رهایی از آثار طلاق حدود 2 سال طول میکشد و در پایان این فرایند، شخص نسبت به همسر قبلی خود بی تفاوت شده و هر یک از طرفین هویت تازه ای بعنوان فرد مجرد پیدا میکنند
– طلاق عاطفی Affective divorce
شامل زندگی زن و شوهر با هم بصورت فیزیکی و با کاهش و حتی حذف تمام آیتم های عاطفی روانی علی رغم ادامه زندگی در چارچوب عقد قانونی بدلیل آبروهراسی یا وجود بچه یا ترس از جدایی ( بیشترین خطر روابط خارج خانواده در این نوع طلاق است)
– طلاق قانونی Legel divorce
شامل حضور در دادگاه و طی مراحل قانونی برای جدایی و دریافت حق ازدواج مجدد میباشد
– طلاق اقتصادی Economic divorce
تقسیم دارایی زوج بین آن دو و نیز حمایت اقتصادی از زن با پرداخت نفقه و غیره
– طلاق اجتماعی Community divorce
تغییر شبکه اجتماعی زوجین و افزایش یا کاهش و قطع ارتباط با افراد در ارتباط با زوجین
– طلاق والدین Coparental divorce
جدایی یکی از والدین از والد دیگر کودک
****************************************
طلاق از منظر قوانین حقوقی کشور
| – طلاق: |
| در بررسىهاى اجتماعى – جمعيتي، انحلال قانوني، شرعى و عرفى ازدواج را تحت شرايط و مقررات خاص ‘طلاق’ مىنامند. در مفهوم اخص، انحلال رابطهٔ زن و شوهرى در ازدواج دايم که بهدنبال آن از نظر رعايت حقوق و تکاليف زناشوئى مسئوليتى براى زن و شوهر وجود ندارد طلاق ناميده مىشود. |
| – فسخ: |
| گونهٔ ديگرى از گسيختگى خانواده است. مطابق فقه اسلامى و قوانين مدنى ايران، در موارد خاصى مانند وجود عيوب مشخص در زن و مرد، مىتوان ازدواج را بدون آنکه نيازى به طلاق باشد از هم گسيخت. از اين موارد تحت عنوان ‘فسخ’ ازدواج نام مىبرند (مسايل، ۱۳۵۸؛ ۲۷). |
| – جدائى جسمانى: |
| نوعى از گسيختگى ازدواج و روابط خانوادگى است که در آن بدون اينکه در ابتداى امر طلاقى جارى شده يا موارد فسخ ازدواج پيش آيد، زن و مرد جدا از هم و در بسيارى از موارد دور از يکديگر زندگى مىکنند. ترک زندگى خانوادگى توسط زن و مرد بهدليل عدم تجويز طلاق، اختلافهاى عقيدتى و سياسي، انحراف اجتماعى يکى از آنها (اعتياد، قتل، دزدى و…) و طرد يکى از زوجين از خانواده بهدليل عوامل فوق از اشکال جدائى جسمانى شمرده مىشود. |
انواع طلاق از دیدگاه حقوقی
طلاق رجعی :
طلاقى است که به درخواست مرد جارى مىشود و در آن وى موظف است تمام حقوق زن را از قبيل صداق، نفقه، پوشاک و مسکن براى مدت ۱۰۰ روز (زمان عده) تأمين کند. در اين نوع طلاق، مادامى که عدهٔ زن منقضى نشده باشد، مرد مىتواند به زن خود رجوع کند و با رجوع مزبور، بدون تحليل نکاح و عقد جديد، مىتوان با او زندگى کند. در اين حال طلاق باطل مىشود
طلاق باین :
| طلاقى است که در آن مرد حق رجوع به زن خود را ندارد، يعنى برعکس طلاق رجعي، نمىتواند بدون جارى شدن عقدى جديد به او رجوع کند و در برخى از انواع آن، اگر مرد بخواهد به زن خود رجوع کند، لازم است تجديد نکاح کند. طلاق باين انواعى دارد: |
| ۱. طلاق دختر صغير يعنى دخترى که هنوز ۹ سال تمام ندارد. |
| ۲. طلاق زن يائسه يعنى زنى که به سن نازائى (حدود ۵۰ سالگى رسيده و ديگر نمىتواند بچهدار شود). |
| ۳. طلاق در دوران نامزدى يعنى پيش از انجام مراسم عروسى |
| ۴. طلاق زن سه طلاقه يعنى زنى که او را سه بار متوالى پس از ازدواج طلاق داده باشند. |
| ۵. طلاق خلع يا خلعى که در آن زن بهدليل کراهتى که از شوهر خود دارد در مقابل مالى که به او مىبخشد طلاق مىگيرد.( زن متقاضی طلاق است) |
| ۶. طلاق مبارات( طلاق توافقی) که در آن طرفين بهعلت کراهتى که از هم دارند به طلاق اقدام مىکنند. در طلاق مبارات، زن مالى را که کمتر از مهر او است به مرد مىپردازد |
| – طلاق عدى: |
| طلاق عدّى يا طلاق عدّه در دو مفهوم بهکار مىرود: |
| ۱. طلاق زنى که ۹ بار (۳ بار در ۳ بار) طلاق گرفته و بعد از هر سه طلاق، محلّلى وجود داشته است. اينگونه طلاق در هيچ صورتى حق رجوع ندارد (محقق، ۱۳۶۰؛ ۳۸۳). |
| ۲. طلاق زنى که شوهر او در موقع عده رجوع کرده و بعد او را دوباره طلاق داده است |